Geschikt voor alle versies van Hauptwerk

Dit nederlandse dorpsorgel (1879) heeft 6 1/2 stemmen verdeeld over 1 manuaal en aangehangen pedaal.

Uitgebreide informatie is te vinden onder de tab: "Historie". 

Dispositie

Technische gegevens

Werkindeling: manuaal, aangehangen pedaal
Dispositie: 7 stemmen, Violoncel 16, Prestant 8, Bourdon 8, Viola di Gamba 8, Octaaf 4, Quint 3, Woudfluit 2.
Werktuiglijke registers: windlosser, nihil (loze knop).
Toonhoogte: a = 440 Hz.
Temperatuur: evenredig zwevend.
Manuaalomvang: C-f'''
Pedaalomvang: C-d'
Winddruk: 85 mm
Plaats klaviatuur: linkerzijde.

Historische gegevens

• 1879, Oplevering van het orgel door P. van Oeckelen.
• 1961, Bekroningen en vleugelstukken van de kas verwijderd in kader van kerkrestauratie.
• 1962, D. Mulder, restauratie, orgelkas in een crèmekleur geschilderd, schepbalgen en handpomp verwijderd, winddruk verlaagd naar 65 mm.
• Onbekend moment, orgelkas donkergroen geschilderd.
• 1995, orgelmakerij Van der Putten heeft een overzicht gemaakt van de restauratiewerkzaamheden die nodig zouden zijn om het orgel weer goed speelbaar te maken.
• 1999, aanvang van de werkelijke restauratie door Orgelmakerij van der Puytten. De windlade werd geheel uitgenomen en gerestaureerd. De klavieren werden hersteld alsmede de traktuur. Lekkages werden weggenomen, de pijpen herplaatst en de grootste intonatieproblemen opgelost. De winddruk was 65 mm. Het orgel is daarna gelijkzwevend gestemd.
• 2001, het bleek toch dat de orgelcommissie van de St.Oude Groninger Kerken en de adviseur Stef Tuinstra niet tevreden waren over de klank van het instrument. Mulder heeft waarschijnlijk teveel aangepast. De winddruk is na proeven naar 85 mm gebracht. Er is tevens een nieuwe ventilator aangebracht. De intonatie is herzien en voor klankoriëntatie werden in Westeremden en Niekerk de van Oeckelen orgels uit dezelfde periode bezocht.
• 2002, herintonatie na herstel oorspronkelijke winddruk.

Over de bouwer

De eerste aanwijsbare van Oeckelen die orgels maakte was Cornelis Van Oeckelen (1762-1837), 'mr orlogiemaker'. Later werd hij aangeduid als 'uurwerkmaker, orgelspeelwerk-en pianomaker en winkelier'. Vader Cornelis was als orgelmaker actief in de periode 1821-1828. In 1878 werd de orgelmakerij voortgezet onder de naam Petrus van Oeckelen en Zonen. In 1918 eindigde het familiebedrijf, dat drie generaties orgels had gemaakt, met de dood van Antonius van Oeckelen.

Petrus van Oeckelen (1792-1878) mag gerust een uitzonderlijke figuur genoemd worden: hij was succesvol, niet bang voor commercieel of muzikaal avontuur, en doorzettingsvermogen. Hij verhuisde naar de provincie Groningen en wist een plek te veroveren in het muzikale leven van de stad Groningen. Zowel in kwantiteit als kwaliteit behoort Van Oeckelen tot de grootste orgelbouwers van de 19e eeuw. Hoewel op zijn werk, net als dat van veel van zijn tijdgenoten, vaak werd neergekeken, krijgt het nu meer waardering. Zijn instrumenten hebben de afgelopen 150 jaar hun degelijkheid bewezen en ook de klank biedt veel voor het oor: met name de Viola di Gamba, een van de specialiteiten van het huis, wordt alom geprezen.

't Orgel geheel klaar geleverd

Volgens een in het kerkvoogdijarchief bewaarde opgave uit 1879 werd ''T Orgel geheel klaar geleverd' voor 1400 gulden door P. van Oeckelen en Zonen. Bij de bouw werd gebruik gemaakt van bestaand van Oeckelen-materiaal uit ca 1845. (windlade en pijpwerk) De klaviatuur werd in 1879 nieuw gemaakt. De registertrekkers zijn in een horizontale rij boven de muzieklessenaar geplaatst. De registernamen zijn op (in 1969 vernieuwde) porseleinen plaatjes in de registerknoppen aangebracht. De eiken bakstukken zijn met ivoor en ebbenhout belegd, het ivorentoetsbeleg van de ondertoetsen (manuaal) van houten nageltjes voorzien. De magazijnbalg is voorzien van een enkele vouw. Het orgel heeft een vijfdelige opbouw met een ronde middentoren, met verhoogde frontstok, gedeelde vlakke tussenvelden met schuin naar buiten aflopende scheidingslijsten tussen de etages en spitse zijtorens. Het labiumverloop in de velden is echter precies omgekeerd. In de benedenvelden lopen de labia met een sierlijke buiging naar buiten af, in de bovenvelden vertonen zij een strakkere naar buiten opgaande lijn. Het basement van de middentoren vertoont de kenmerkende decoratie met cannelures. Blinderingen aan de pijpvoeten in de benedenvelden ontbreken. Het bladwerk dat de tussenlijsten in de velden omspeelt vertoont de gebruikelijke eenvoudige plantaardige vormen. Aan de bovenzijde een gevlochten bladslinger. De oorspronkelijke vleugelstukken werden bij de restauratie in 1961 verwijderd. Van het pijpwerk dateren de bas van de Holpijp 8 en de Violoncel D 16 uit 1879; het overige pijpwerk dateert grotendeels vermoedelijk uit ca 1845 en is omwille van het aanbrengen van expressions een halve toon verschoven (en aangevuld). In het front staan E-h van de Prestant 8. C-H van de Bourdon zijn van eiken. De Viola di Gamba 8 is van C-H gecombineerd met de Bourdon. De Quint 3 is in de bas gedekt, met fluitmensuur en in de discant open, met prestantmensuur. De Woudfluit 2 is van C-f conisch open en vanaf fis cilindrisch open. Expressions zijn aangebracht in de Violoncel D 16 (c-cis), Prestant 8 (C-h), Viola di Gamba 8 (vanaf c), Octaaf 4 (C-cis), Woudfluit 2 (C-Dis).
Het orgel van Wirdum is een typisch voorbeeld van een Nederlands dorpsorgel, klein maar mooi. Het kan perfect worden gebruikt als oefeninstrument, waarop "kleinere orgelliteratuur" van b.v. C. PH. E. Bach, Mozart, F.X. Schnizer kan worden uitgevoerd met zeer bevredigende geluidsresultaten. De galm is niet te lang en onderstreept de intieme sfeer van een "dorpsorgel".

_{Bronnen:
St. Oude Groninger Kerken
St. Groninger Orgelland
Orgelmakerij van der Putten
Met dank aan: Annemieke Woldring, Kees Kugel en Winold van der Putten
Speciale dank aan James en Rika Vos voor hun vriendelijkheid en gastvrijheid.}

Virtuele Speeltafel

^{Foto: Virtuele speeltafel}

Systeemeisen

• een moderne snelle computer, ong. 3 GB RAM en b.v. Windows 10 64 bit
• een goede geluidskaart
• een toetsenbord of keyboard en een pedaal ​òf een electronisch orgel met MIDI uitgang.
• goede kwaliteit luidsprekers/hoofdtelefoon

De computer

Om de volledige versie van deze sampleset zonder beperkingen te kunnen bespelen heeft u een moderne snelle computer nodig met minimaal 32 GB RAM en b.v. Windows 10 64 bit geïnstalleerd. Vanzelfsprekend moet ook Hauptwerk geïnstalleerd zijn met tenminste versie 5 Advanced Men zegt dat de beste resultaten mogelijk zijn met computers van Apple-MacIntosh. Wij hebben hier echter geen ervaring mee. Exacte uitspraken over wat er tenminste nodig is zijn erg moeilijk. Op de "moeder" website hauptwerk.com vind u veel informatie hierover. Prerequisites. Het virtuele Laurentius orgel van Rotterdam wordt geleverd op één 32 GB USB Stick. Tevens kan de set gedownload worden. De set is beveiligd met het Hauptwerk Protection System via de dongel van uw Hauptwerk programma. iLok systeem. Hieronder vindt u een tabel van het geheugengebruik. Op andere systemen kunnen deze waarden flink afwijken! Houdt u er rekening mee dat uw Operating System ook nog flink wat geheugen in beslag neemt.

De geluidskaart

Een goede geluidskaart in of aan de computer. Deze kaart kan in veel gevallen ook de MIDI verbinding van de speeltafel naar de computer verzorgen. Ga voor meer informatie naar: Hauptwerk.com.

Toetsenbord

Een toetsenbord of keyboard en een pedaal of natuurlijk een compleet electronisch orgel met MIDI uitgang. Er zijn al de meest prachtige speeltafels speciaal voor het gebruik met Hauptwerk in de handel. In Nederland kunt u hiervoor terecht bij b.v.

HSMuziek
Noorlander Orgelmakerij
Mixtuur
Bovenschen Virtual Organs
Sonarte orgels op maat

De knutselaars onder ons kunnen met behulp van electronica van b.v. MIDI-Hardware.com of MGB hun speeltafel voorzien van MIDI. Wijzelf hebben dit gedaan op een zelfbouw orgel met Heyligers-manualen.

Luidsprekers/hoofdtelefoon

De geweldige geluidskwaliteit van Hauptwerk komt heel goed tot zijn recht via een zeer goede hoofdtelefoon b.v. AKG of Sennheiser. Wij geven de voorkeur aan het aansluiten van de geluidskaart op een (eventueel meer-kanalige) geluids-installatie. Boven genoemde bedrijven HSMuziek en Mixtuur kunnen u ook adviseren over eventuele aankopen op dit gebied. Wat u beslist niet moet doen is Hauptwerk beluisteren via in de monitor ingebouwde luidspreker(tjes) of via een setje computerluidsprekers van 10 Euro!

Tabel geheugengebruik versie Hauptwerk 5 (ruimte nodig op de harddisk 1,62 GB)

Demo's (met uitgebreide omschrijving onderaan deze pagina)

• G.F.Haendel Andante-Allegro from Concerto 6
• G.F.Haendel Allegro from Concerto 10
• Giga en Pastorale Anonymus/Arr:J.P.Teeuw
• Romanza J. Rheinberger
• Allegro G.F. Haendel
• Invenzione 4 J.S. Bach
• Liebster Jesu, wir sind hier J.S. Bach
• Finale Sonate 6 F. Mendelssohn
• Communion II J. Lemmens
• Was Gott tut, das ist wohlgetan V. Klaus
• Prière A. Guilmant
• Melodie A. Guilmant
• Air C. Bute

Download

Mail voor downloadinformatie van het van Oeckelen orgel info@hauptwerk.nl